Pozwy zbiorowe to rodzaj pozwu sądowego, w którym wiele osób lub firm łączą się, aby wspólnie dochodzić swoich roszczeń przeciwko jednej lub kilku pozwanym stronom. W Polsce pozwy zbiorowe reguluje ustawa z dnia 23 października 2017 r. o pozwach zbiorowych (Dz. U. z 2021 r. poz. 2118).
Pozwy zbiorowe mogą być skierowane przeciwko przedsiębiorcom, jeśli ich działalność w jakiś sposób narusza prawa konsumentów lub innych osób biorących udział w pozwie zbiorowym. Przykłady takich sytuacji to:
- nieuczciwe praktyki handlowe, takie jak oszustwo lub wprowadzanie w błąd konsumentów
- niedotrzymywanie obowiązków informacyjnych wobec konsumentów
- niezgodne z prawem umowy lub warunki umów
- niezapewnienie bezpieczeństwa produktów lub usług
Osoby lub firmy, które uważają, że ich prawa zostały naruszone przez przedsiębiorcę, mogą złożyć pozew zbiorowy do sądu. Sąd może wtedy nakazać przedsiębiorcy zapłatę odszkodowania lub zaniechać nieuczciwych praktyk. Warto pamiętać, że pozwy zbiorowe są kosztowne i czasochłonne, więc nie zawsze są opłacalne dla osób lub firm, które chciałyby dochodzić swoich roszczeń w ten sposób.
Jak złożyć pozew zbiorowy?
Aby złożyć pozew zbiorowy, należy postępować według następujących kroków:
- Znaleźć reprezentanta zbioru. Reprezentantem zbioru może być osoba fizyczna lub prawna, która będzie reprezentować interesy wszystkich osób biorących udział w pozwie zbiorowym. Reprezentant zbioru musi być wiarygodny i niezależny oraz mieć odpowiednią wiedzę i doświadczenie w sprawach dotyczących pozwów zbiorowych.
- Zgłosić chęć udziału w pozwie zbiorowym. Osoby lub firmy, które chcą dołączyć do pozwu zbiorowego, muszą zgłosić swoje roszczenia do reprezentanta zbioru. W zgłoszeniu należy podać swoje imię i nazwisko oraz adres, a także opisać, w jaki sposób ich prawa zostały naruszone przez pozwanego przedsiębiorcę.
- Złożyć pozew zbiorowy do sądu. Reprezentant zbioru musi złożyć pozew zbiorowy do odpowiedniego sądu, wskazując w nim pozwanego przedsiębiorcę oraz opisując, w jaki sposób jego działalność naruszyła prawa osób biorących udział w pozwie zbiorowym. Pozew zbiorowy musi zostać opłacony zgodnie z obowiązującymi przepisami.
- Uczestniczyć w postępowaniu sądowym. Po złożeniu pozwu zbiorowego sąd rozpoczyna postępowanie sądowe. Reprezentant zbioru oraz pozwane przedsiębiorstwo będą musieli uczestniczyć w rozprawach i przedstawić swoje argumenty. Sąd zdecyduje, czy roszczenia zgłoszone w pozwie zbiorowym są uzasadnione i nakłoni pozwanego przedsiębiorcę do zapłaty.
Czym różni się zwykły pozew od pozwu zbiorowego?
Pozew zbiorowy różni się od zwykłego pozwu kilkoma istotnymi cechami:
- Liczba stron: w pozwie zbiorowym jest wiele powodów (osób lub firm) żądających odszkodowania od pozwanego przedsiębiorcy, natomiast w zwykłym pozwie jest tylko jeden powód i jedna pozwana strona.
- Reprezentant zbioru: w pozwie zbiorowym istnieje pojęcie reprezentanta zbioru, który jest odpowiedzialny za reprezentowanie interesów wszystkich osób biorących udział w pozwie. W zwykłym pozwie brak jest takiego pojęcia, ponieważ każdy powód reprezentuje wyłącznie swoje własne interesy.
- Przedmiot pozwu: w pozwie zbiorowym powodowie żądają odszkodowania za naruszenie praw wielu osób, natomiast w zwykłym pozwie powód żąda odszkodowania za naruszenie swoich własnych praw.
- Wymagania formalne: pozew zbiorowy musi spełniać szereg wymagań formalnych określonych w ustawie o pozwach zbiorowych, takich jak np. obowiązek zgłoszenia roszczeń przez osoby biorące udział w pozwie do reprezentanta zbioru. W zwykłym pozwie takich wymagań nie ma.
- Koszty postępowania: pozwy zbiorowe są z reguły bardziej kosztowne niż zwykłe pozwy, ponieważ obejmują więcej stron i są bardziej skomplikowane pod względem proceduralnym.