Franczyza to forma współpracy pomiędzy dwoma podmiotami gospodarczymi, w której franczyzodawca (właściciel marki, produktu lub usługi) udziela franczyzobiorcy (przedsiębiorcy, który chce rozpocząć działalność pod tą marką) licencji na korzystanie z jego know-how, marki, systemu zarządzania, a także dostarcza wsparcie i szkolenia. Franczyzobiorca z kolei zobowiązuje się do przestrzegania standardów i procedur określonych przez franczyzodawcę oraz do ponoszenia opłat licencyjnych. Franczyza jest często wykorzystywana w branżach takich jak fast food, handel, sieci hotelowe, usługi kosmetyczne czy też usługi transportowe. Franczyza pozwala na rozwój biznesu przy jednoczesnym korzystaniu z już istniejącej marki oraz doświadczenia franczyzodawcy.
Najpopularniejsze franczyzy w Polsce
W Polsce istnieje wiele różnych systemów franczyzowych, jednak najpopularniejsze z nich to:
- Fast food: franczyza w branży fast food jest bardzo popularna w Polsce. Wiele międzynarodowych sieci jak McDonald’s, KFC, Burger King, Subway, Starbucks, czy też Biedronka, Carrefour, czy też Lidl posiadają swoje franczyzy w Polsce.
- Handel: wiele znanych sieci sklepów takich jak Żabka, Auchan, czy też Rossmann działają w Polsce poprzez franczyzę.
- Hotelarstwo: wiele międzynarodowych sieci hoteli takich jak Ibis, Novotel, czy też Holiday Inn działają w Polsce poprzez franczyzę.
- Usługi kosmetyczne: wiele znanych sieci kosmetycznych takich jak The Body Shop, czy też Douglas posiada swoje franczyzy w Polsce.
- Usługi transportowe: wiele znanych sieci taksówkowych takich jak Uber, czy też Bolt działają w Polsce poprzez franczyzę.
- Usługi rzemieślnicze i serwisowe: wiele znanych sieci usług rzemieślniczych takich jak ProfiAuto czy też serwisów komputerowych takich jak Computer Express posiada swoje franczyzy w Polsce.
Zasady franczyzy w Polsce
W Polsce, regulacje dotyczące franczyzy znajdują się w Ustawie z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2019 r. poz. 2340 z późn. zm.) oraz w Ustawie z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1489 z późn. zm.).
W Polsce, przepisy prawne dotyczące franczyzy znajdują się w Ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 roku, Dz. U. z 2019 r. poz. 2340 z późn. zm.) oraz w Ustawie o swobodzie działalności gospodarczej (Ustawa z dnia 2 lipca 2004 roku, Dz. U. z 2019 r. poz. 1489 z późn. zm.).
- Informacja przed umową: franczyzodawca jest zobowiązany do przedstawienia franczyzobiorcy wszystkich istotnych informacji dotyczących działalności przed podpisaniem umowy franczyzowej.
- Umowa franczyzowa: Umowa franczyzowa musi być zawarta na piśmie i określać prawa i obowiązki stron, warunki płatności, a także okres i warunki jej obowiązywania oraz warunki jej rozwiązania.
- Obowiązek zachowania poufności: franczyzodawca i franczyzobiorca zobowiązani są do zachowania poufności informacji uzyskanych w ramach współpracy franczyzowej.
- Obowiązek dostarczania wsparcia: franczyzodawca jest zobowiązany do dostarczenia franczyzobiorcy wsparcia w zakresie marketingu, szkoleń, czy też doradztwa technologicznego.
- Obowiązek przestrzegania standardów: franczyzobiorca jest zobowiązany do przestrzegania standardów jakości i procedur określonych przez franczyzodawcę.
- Obowiązek płacenia opłat licencyjnych: franczyzobiorca jest zobowiązany do płacenia opłat licencyjnych franczyzodawcy.